ارکیده فالانوپسیس و آموزش نگهداری و تکثیر این گل

ارکیده ها با حدود سی هزار گونه در سراسر جهان یکی از بزرگترین جنس‌های گیاهان گلدار هستند. ارکیده فالانوپسیس به سرعت به یکی از محبوب‌ترین گونه ها از خانواده گیاهان گلدار ارکیداسه (orchidaceae) تبدیل شده‌ است. محبوبیت آن به دوره ویکتوریا باز می‌گردد. این گونه که به عنوان ارکیده شاپرکی و گل پروانه‌ ای نیز شناخته می‌شود، بومی مناطق گرمسیری آسیا و استرالیا است.

با وجود هزاران گل ارکیده برای انتخاب و نگهداری، ارکیده‌ فالانوپسیس به دلیل شرایط نگهداری آسان برای مبتدی‌ها و به عنوان گل آپارتمانی گزینه مناسبی است. ارکیده فالانوپسیس در طیف وسیعی از رنگ‌ها مثل سفید، صورتی یا بنفش با سایه های زرد، هلویی و شرابی موجود است. گلبرگ ها ممکن است رگه دار، طرح دار یا لکه دار یا ترکیبی از این رنگ ها باشند.

به لطف تکنیک‌های تکثیر مدرن، ارکیده‌ شاپرکی در حال حاضر راحت‌تر از همیشه در دسترس است، و امروزه در بسیاری از مکان‌ها برای فروش یافت می‌شوند. اندازه مینیاتوری آنها از 15 تا 20 سانتی متر (6 تا 8 اینچ) تا نمونه های مجسمه ای 50 سانتی متر (20 اینچ) یا بیشتر متغیر است.

به طور کلی اگر به دنبال گیاهی هستید که یک تا دوبار درسال گل بدهد و دوره ی گلدهی آن طولانی مدت باشد، و همچنین گل هایی داشته باشد که با رنگ و فضای داخلی اتاق و محل کار مطابقت داشته باشد، بی شک ارکیده فالانوپسیس بهترین گزینه است.

چرخه زندگی ارکیده فالانوپسیس

درست شبیه به چرخه زندگی یک گل معمولی است. شامل شش مرحله تولید بذر، جوانه زنی، تشکیل بذر، بلوغ بذر، گل دهی و تولید مثل است. اگر به درستی از آن مراقبت شود، ارکیده شاپرکی می‌تواند سال‌ها یا حتی دهه ها دوام بیاورد.

گونه‌های مختلف ارکیده فالانوپسیس

در حال حاضر 73 گونه از ارکیده فالانوپسیس وجود دارد. که در اینجا تعداد کمی از آنها را معرفی می‌کنیم.

• Phalaenopsis Amboinensis

یکی از گونه های بسیار ارزشمند ارکیده، به دلیل گل‌های زیبای آن است. این ارکیده بومی شرق اندونزی است که ارکیده ماه سولاوسی نیز نامیده می‌شود. این‌گونه از ارکیده فالانوپسیس گل‌های جالبی دارد. گل‌ها دارای پایه زرد کم رنگ با راه راه های قرمز/قهوه ای واضح هستند. معمولا در اواخر زمستان یا اوایل بهار شروع به گلدهی می‌کند. این ارکیده هر بار یک یا دو گل تولید می‌کند و پشت سر هم گل می‌دهد. گل‌ها ماندگاری طولانی دارند. بنابراین یک انتخاب عالی برای افزودن رنگ طولانی مدت به مجموعه ارکیده شما است.

همچنین دارای رایحه مشک قوی است، نه به آن شیرینی که ممکن است از سایر ارکیده‌ها دریافت کنید. برخی افراد به خصوص از این عطر لذت می برند در حالی که برخی دیگر آن را ناخوشایند می‌دانند. اگر واکنش‌های شدیدی نسبت به عطرهای خاص دارید، بهتر است،این رایحه را قبل از آوردن آن به خانه‌تان تست کنید.

• Phalaenopsis Sanderiana

ارکیده فالانوپسیس ساندریانا، بومی فیلیپین است. گل‌های آبشاری دارد که ظاهری کلاسیک به آن می‌بخشد. گل‌ها معمولاً کوچکتر از آمابیلیس یا آفرودیت هستند (حدودا 3 اینچ ).گل‌های آن سفید و لبه‌های کاسبرگ و گلبرگ صورتی رنگ هستند. این گونه، بر خلاف سایر گونه‌های ارکیده فالانوپسیس، تمایل به شکوفایی در خارج از فصل، یعنی در اواسط تا اواخر تابستان را دارد.

• Phalaenopsis Hieroglyphica

ارکیده فالانوپسیس هیروگلیف، بومی جزایر فیلیپین، پولیلو، پالاوان و میندانائو است. این گیاه معمولا در خنک‌ترین و عمیق‌ترین مکان‌ جنگل‌های مرطوب در ارتفاعات زیر 1700 فوت (500 متر) یافت می‌شود.

• Phalaenopsis bellina

این‌گونه بومی،مالزی و ساراواک است. در بخش‌هایی از بورنئو Borneo) ) هم یافت می‌شود. در قسمت تاج درختان که در معرض نور مستقیم خورشید است، رشد می‌کند.گل ارکیده بلینا دارای گلهای سبز یا سبز-سفید است که کاسبرگ‌های جانبی، همان پایه های کاسبرگ پشتی و گلبرگ ها، به رنگ بنفش می‌باشد. علاوه بر این، بوی گل متفاوتی دارند که خوشبوترین گونه در این نوع می‌باشد.

 

شرایط نگهداری ارکیده فالانوپسیس

با مراقبت مناسب، می‌توانید برای مدت طولانی بیش از 3 ماه، از گل‌های باشکوه ارکیده فالانوپسیس خود لذت ببرید. ولی آیا می‌دانستید که وقتی گلدهی، گل ارکیده شما متوقف شد، می‌توانید آن را تحریک کنید مثلا ارکیده فالانوپسیس را چند ساعت به مکان سردتری منتقل کنید. این کاهش ناگهانی دما می‌تواند باعث شود گیاه فکر کند که زمان شکوفه دادن است.

اما به طور کلی، نکات زیر برای نگهداری بهتر از ارکیده فالانوپسیس پیشنهاد می‌شود:

• دمای مناسب

گل پروانه‌ای محیط‌های نسبتا گرم را دوست دارد. دمای اتاق در حدود (16 تا 24 درجه سانتیگراد) در طول روز و (16 تا 18 درجه سانتیگراد) در شب، شرایط رشد ایده آل برای گل پروانه‌ای است. همچنین ارکیده فالانوپسیس را از رادیاتور و بخاری دور نگه دارید، زیرا آنها از نوسان دما متنفرند.

• نور:

تامین نور کافی می‌تواند برای برخی از پرورش دهندگان مشکل ساز باشد زیرا ارکیده فالانوپسیس نور روشن را برای بیش از 10 ساعت در روز ترجیح می‌دهد. یک پنجره رو به شرق یا غرب بهترین گزینه است . اما این گیاهان نمی‌توانند نور مستقیم خورشید را تحمل کنند و زرد شدن برگ ها می‌تواند نشانه نور مستقیم بیش از حد خورشید باشد. اگر جوانه ها ریزش کنند یا برگها سبز تیره شوند، ممکن است گیاه نور کافی را دریافت نکند. در طول زمستان حتی ممکن است مجبور شوید از نور مصنوعی استفاده کنید.

• آبیاری:

آبیاری صحیح برای سالم ماندن ارکیده فالانوپسیس حیاتی است. اگر بیش از حد مرطوب نگه داشته شود، ریشه ها احتمالا پوسیده می‌شوند. آبیاری نادرست رایج ترین قاتل گل ارکیده است، اما اگر بیش از حد خشک نگه داشته شوند، ممکن است ریشه ها چروک شده و بمیرند. بهتر است گل پروانه‌ای را به صورت هفتگی آبیاری کنید و همیشه اجازه دهید آب اضافی خارج شود. در حالت ایده آل از آب ولرم، ترجیحا آب باران که حاوی کلسیم است، استفاده کنید. باید از آبیاری وسط شاخ و برگ گیاهان (تاج) خودداری کنید زیرا ممکن است باعث پوسیدگی گیاه شود.

• رطوبت:

از قرار دادن ارکیده فالانوپسیس خود در اتاقی با هوای خشک بدون اضافه کردن رطوبت خودداری کنید. ارکیده ها در زیستگاه طبیعی خود در رطوبت بالا رشد می‌کنند. بهتر است هر از گاهی برگها را اسپری کنید.

• خاک مناسب

گیاهان به طیف وسیعی از مواد مغذی نیاز دارند. سه ماده مغذی اصلی گیاه که معمولاً از خاک به دست می‌آیند نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند.کربن، اکسیژن و هیدروژن هم از هوا جذب می‌شوند. سایر مواد مغذی حیاتی خاک عبارتند از منیزیم، کلسیم و گوگرد. باغبانان می‌توانند با استفاده از کودهای شیمیایی (چه مصنوعی یا طبیعی) برای تقویت رشد ارکیده فالانوپسیس و بهبود گلدهی، مواد مغذی را اضافه کنند. استفاده از خاک مخلوط گلدان ارکیده، ایده خوبی است. احتمالاً حاوی پیت ماس، پرلیت و پوست درخت صنوبر یا ترکیب دیگری است. این خاک هر دو سال یکبار نیاز به تعویض دارد.

• کود:

از بهار تا پاییز با کود مایع ارکیده رقیق شده، هر 1 تا 2 هفته یک بار ارکیده فالانوپسیس خود را تغذیه کنید. هنگام استفاده از کود، مراقب باشید که دستورالعمل های سازنده را دنبال کنید، زیرا تغذیه بیش از حد می‌تواند بیشتر آسیب زا باشد تا مفید. همچنین می‌توانید از کمپوست‌های تجاری تولید شده که ترکیبی از مواد مختلف مانند لوم، زغال سنگ نارس، ماسه و کود تهیه می شوند، استفاده کنید.

اصول تعویض گلدان ارکیده فالانوپسیس

مخلوط گلدان مورد استفاده برای ارکیده فالانوپسیس، باید حداقل هر 2 سال یک بار در فصل بهار تعویض شود. گلدان مجدد فقط زمانی ضروری است که گیاه برای ظرف خود بیش از حد بزرگ شده باشد یا به مدت دو سال در همان کمپوست باشد.

• تعویض گلدان مجدد ساده است:

ابتدا ارکیده فالانوپسیس را از ظرف آن خارج کنید و تمام پوست قدیمی را بیرون بیاورید.کمپوست را از بین ریشه‌های آن، به آرامی باز کنید. ریشه‌های ناسالم یا مرده را جدا کنید (ممکن است قهوه ای، چروکیده، لطیف یا توخالی باشند) ریشه های سالم باقی مانده را حدود 12 سانتی متر (5 اینچ) کوتاه کنید. ریشه های سالم، سفت و سفید مایل به نقره ای هستند. اگر اکنون ریشه‌ها به راحتی در ظرف قدیمی قرار می‌گیرند، دوباره از آن استفاده کنید. مواظب باشید که در ظرف خیلی بزرگ قرار نگیرد. اگر کمپوست زیاد باشد، برای مدت طولانی خیس می‌ماند و باعث پوسیدگی ریشه ها می‌شود.

فضاهای اطراف ریشه را با کمپوست ارکیده تازه پر کنید. به آرامی آن را محکم کنید، به خصوص در اطراف لبه ها. اگر به درستی انجام شود، وقتی گیاه را از ساقه می‌گیرید، ظرف و کمپوست باید همراه آن باشد و از بین نرود. کمپوست شل باعث ناپایداری گیاه می شود و ممکن است به نوک ریشه های جدید آسیب برساند و از رشد آن‌ها جلوگیری کند. ریشه‌هایی که در بالای خاک نشسته اند را لازم نیست به عقب در گلدان هل دهید نباید دفن شوند زیرا اگر با کمپوست پوشانده شوند ممکن است پوسیده شوند. ارکیده فالانوپسیس اپی فیت هستند، به این معنی که به طور طبیعی روی گیاهان دیگر، معمولاً روی شاخه های درخت رشد می‌کنند.

تکثیر فالانوپسیس

معمولا علاقه‌مندان به گیاهان آپارتمانی در هنگام تکثیر، گل ارکیده را فراموش می‌کنند. چون ارکیده به‌عنوان گیاهی در نظر گرفته می‌شود که زنده نگه داشتن و نگهداری آن‌ دشوار است، بنابراین بهتر است آن را به حال خود رها کنیم. اما نیازی نیست! در اینجا یاد بگیرید که چگونه یک ارکیده فالانوپسیس را تکثیر کنید.

افسانه‌های زیادی در مورد تکثیر ارکیده وجود دارد مثلا می‌توان گل ارکیده را تنها با استفاده از ریشه‌های هوا تکثیر کرد. اما این حقیقت ندارد زیرا ریشه‌ها حاوی سلول‌های مناسب برای رشد جدید نیستند.

تکثیر ارکیده فالانوپسیس در بیشتر موارد چندان چالش برانگیز نیست و به تجهیزات زیادی نیاز ندارید. اما باید توجه داشته باشید که با روش های معمولی مانند قلمه زدن ساقه، به دلیل نحوه رشد این نوع از ارکیده، امکان پذیر نیست. البته این بدان معنا نیست که نمی توانید گیاه خود را تکثیر کنید: فقط باید صبور باشید!

روش تکثیر ارکیده فالانوپسیس:

• پرورش دهندگان حرفه ای، ارکیده فالانوپسیس خود را با استفاده از کشت بافت یا از طریق بذر تکثیر می‌کنند، اما متاسفانه این کار در خانه کمی چالش برانگیز است. درعوض، ساده ترین راه این است که صبر کنید تا در ارکیده شاپرکی شما کیکیس keikis)) رشد کند.کیکی‌ها اساسا کپی‌هایی از ارکیده مادر هستند که در امتداد ساقه‌های او ظاهر می‌شوند. برای تکثیر ارکیده فالانوپسیس از طریق کیکی، فقط اتصال آن را با یک چاقوی تمیز و تیز قطع کنید و آن را در یک مخلوط خاک معمولی قرار دهید. همین! شما اکنون یک ارکیده فالانوپسیس کاملاً جدید دارید.

از آنجایی که کیکی از قبل ریشه دارد، باید طبق معمول به رشد خود ادامه دهد. قسمت بالایی بدون ریشه را می‌توان در خزه اسفاگنوم مرطوب کاشت. با کمی شانس، ریشه می اندازد و به رشد خود مانند همیشه ادامه می‌دهد. سعی کنید تا زمانی که ارکیده فالانوپسیس شما در حال گل دادن است آن را تکثیر نکنید. احتمال زیادی وجود دارد که شکوفه های خود را از دست بدهد.

• روش دیگر تکثیر ارکیده فالانوپسیس از طریق بذر است. بذر فرآیند بسیار کندی است، اما البته اگر به نتیجه برسد بسیار مفید است!